Experts van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) zijn ondanks recente beschietingen onderweg naar de kerncentrale van Zaporizhzhia in Oekraïne. Er zijn zorgen over de veiligheid van de kerncentrale door de “toegenomen militaire activiteit”. Het inspectieteam sluit niet uit dat het permanent moet blijven om de veiligheid te waarborgen. Wat is er aan de hand?

De kerncentrale in Zaporizhzhia is de grootste van Europa en is van groot belang voor de Oekraïense energievoorziening. De centrale wekte voorheen zo’n 20 procent van alle stroom in het land op. De Russen veroverden het gebied in maart.

Sindsdien zijn er meerdere beschietingen en branden geweest bij het complex. In de afgelopen weken namen de spanningen toe. Oekraïne beweert dat de Russen vanuit de kerncentrale aanvallen lanceren, terwijl terugschieten levensgevaarlijk is. Rusland zegt juist dat Oekraïne de kerncentrale regelmatig aanvalt en heeft gedreigd om de kerncentrale uit te zetten.

De situatie wordt wereldwijd op de voet gevolgd. Wereldleiders willen een nieuwe kernramp zoals Tsjernobyl voorkomen. Daar ontplofte in 1986 de reactor met een nucleaire catastrofe tot gevolg. Na een top in het West-Oekraïense Lviv werd besloten om de VN-atoomwaakhond te sturen.

IAEA-chef Rafael Grossi, die de missie leidt, zegt dat de oorlog “een reëel risico op een nieuwe kernramp vormt, die ook de gezondheid buiten Oekraïne bedreigt.”

Oekraïne en Rusland zeggen missie te ondersteunen

Zowel Oekraïne als Rusland steunen de missie van het IAEA. Daarbij moet de houding van de Russen met een korrel zout worden genomen. Zo zou de route van het IAEA richting de kerncentrale in de afgelopen dagen herhaaldelijk zijn gebombardeerd.

Ook Grossi heeft “toegenomen militaire activiteit” gesignaleerd. Hij beweert dat er zelfs aanvallen zijn geweest op deze donderdagochtend, toen het team naar de kerncentrale vertrok.

De Russen meldden donderdag van twee Oekraïense pogingen om de kerncentrale te veroveren. Zestig aanvallers zouden zijn gedood. Oekraïne zegt dat de stroom in een deel van de kerncentrale is uitgevallen door Russische bombardementen. Beide beweringen zijn niet door externe partijen bevestigd.

Als de IAEA in Zaporizhzhia arriveert, krijgen wereldleiders hun zin. Onafhankelijke ogen kunnen dan de veiligheid van de kerncentrale waarborgen. Het is niet duidelijk wanneer de missie begint: volgens de laatste berichten werd het team van veertien onderzoekers urenlang opgehouden toen het de Oekraïense frontlinie wilde passeren. De route van de experts liep door een gebied van tientallen kilometers, waar ze onder meer te maken kregen met beschietingen.

De inspectie duurt naar verwachting een paar dagen. Mogelijk blijft het team een stuk langer op locatie.

-nu.nl-