Vrijdag 18 februari 2022 – Premier Mark Rutte heeft donderdagmiddag in een eerste reactie op het onderzoek naar gewelddadigheden tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) namens de Nederlandse regering zijn “diepe excuses” aangeboden aan de bevolking van Indonesië.

Rutte vindt de excuses ook op zijn plaats voor “iedereen in Nederland die met de gevolgen moet leven, inclusief de veteranen”.

Uit het donderdag gepresenteerde rapport blijkt dat het Nederlandse leger tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) op grote schaal structureel en extreem geweld heeft gebruikt. Dit werd doelbewust ingezet en verantwoordelijken in Den Haag zouden dit stilzwijgend hebben goedgekeurd.

Rutte noemt de conclusies “hard en onontkoombaar” en vindt dat Nederland “de waarheid onder ogen moet zien”. “Nederland voerde een koloniale oorlog waarin stelselmatig en wijdverbreid extreem geweld werd gebruikt, tot martelingen toe, die in de meeste gevallen onbestraft bleven”, aldus de premier.

“De heersende cultuur was er één van wegkijken, afschuiven en een misplaatst koloniaal superioriteitsgevoel. Dat is, zelfs na zoveel jaren, een pijnlijke constatering en we moeten ons dat aantrekken”, zei Rutte.

De premier benadrukt dat de verantwoordelijkheid niet bij de individuele dienstplichtigen of andere militairen ligt, maar “eerst en vooral” bij de gezagsdragers (de regering, het parlement, de krijgsmacht als instituut en justitiële autoriteiten) van toen.

Kabinet neemt afstand van eerder standpunt over excessennota

De conclusies van het rapport stroken niet met het eerdere standpunt van de Nederlandse regering dat stamt uit 1969, aldus Rutte. In deze zogenoemde excessennota werd gesteld dat er geen sprake was van systematische wreedheden. Excessieve gewelddadigheden waren uitzonderingen.

“Ruim een halve eeuw later moeten we afstand nemen van die conclusie”, zei de premier donderdag. Hij maakte ook zijn excuses voor het “consequent wegkijken door vorige kabinetten”.

De premier wil het “extreme geweld” niet kwalificeren als oorlogsmisdaden. “Dat is een juridische kwalificatie en een zaak voor het Openbaar Ministerie”, zei Rutte.

Koning bood in 2020 ook zijn excuses aan voor geweld

In maart 2020 bood koning Willem-Alexander in Indonesië zijn excuses aan voor het geweld.

In 2005 zei de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot, tijdens een bezoek aan het land, dat Nederland “aan de verkeerde kant van de geschiedenis had gestaan” met zijn pogingen om de onafhankelijkheid van Indonesië met geweld te voorkomen.

-nu.nl-