Dinsdag 12 oktober 2021 – Er komt een groot onderzoek naar de betrokkenheid van protestantse kerken bij slavernij en kolonialisme, schrijft Trouw dinsdag. Het onderzoek wordt uitgevoerd door kerkhistorici, kunsthistorici en theologen van de Vrije Universiteit, met medewerking van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).

In de Laurenskerk in Rotterdam staat “uit nobele bewondering” op het grafmonument van Witte de With, een viceadmiraal op de Hollandse vloot in het VOC-tijdperk.

In andere kerken worden zwarte mensen op karikaturale wijze afgebeeld op schilderijen, grafzerken en glas-in-loodramen. De kerken profiteerden van de slavenhandel, bijvoorbeeld doordat slavenhandelaren en plantagehouders grote donaties deden.

Volgens theoloog Heleen Zorgdrager van de Protestantse Theologische Universiteit (PthU), die het onderzoek leidt, waren de leiders van de protestantse kerken geen voorlopers in de discussie over afschaffing van de slavernij.

“Kerk en theologie moeten verantwoording afleggen over hun aandeel in deze geschiedenis. Ik hoop dat ons onderzoek een eerste stap kan zijn in een bezinning hierop”, zegt Zorgdrager tegen Trouw.

Wat wordt er precies onderzocht?
Hoe het denken over slavernij en racisme in de protestantse kerken is ontwikkeld. Daarvoor worden theologische denklijnen gereconstrueerd en worden omslagmomenten aangewezen.
Er wordt gekeken naar het materieel kerkelijk erfgoed. Zo kan in kaart worden gebracht welke betrokkenen bij slavenhandel en slavernij zijn begraven in de kerken, en wie paalgraven en grafmonumenten hebben gekregen.
De betrokkenheid kwam op grote schaal voor. Daardoor zal het onderzoek steekproefsgewijs worden uitgevoerd.
VOC bestond uit protestantse elite
De protestantse kerken waren meer betrokken bij het Nederlandse koloniale verleden dan de katholieke kerken, doordat de hervormde kerk in die tijd de staatskerk was. De VOC bestond uit een protestantse elite, waar katholieken als tweederangsburgers niet tussen kwamen.

Zorgdrager laat aan Trouw weten dat het problematische kerkelijk erfgoed niet gelijk verwijderd hoeft te worden. Een alternatief is volgens haar bordjes ophangen waarop uitleg te lezen is over het koloniale verleden, het slavernijverleden en de rol van de kerk daarin.

-nu.nl-