Zondag 10 oktober 2021 – Je kan geen sociaal medium openen of er komt wel een bericht of meme over Squid Game voorbij. De Netflix-hit is voor de verandering een keer niet van Amerikaanse of Engelse origine, maar gemaakt in Zuid-Korea. Het succes van de serie zorgt ervoor dat Zuid-Koreaanse films en series ook in de rest van de wereld een vaste plek in het kijkaanbod hebben veroverd.

De aandacht voor Zuid-Koreaanse cinema werd in 2019 ineens heel groot dankzij Parasite, de zwarte comedy van Bong Joon-ho over een arm gezin dat infiltreert in een rijke familie. De film bracht wereldwijd ruim 250 miljoen dollar op en werd ook beloond met de Oscar voor de beste film – de eerste keer dat een niet-Engels gesproken film daarin slaagde.

Veel mensen denken daarom dat de Zuid-Koreaanse filmwereld vanaf dat moment een kickstart kreeg. Onterecht, zegt Remco Breuker, want volgens de hoogleraar Koreastudies is de Koreaanse golf al zeker twintig jaar aan de gang en voelt de Zuid-Koreaanse cultuur zeker voor de jongere generatie vertrouwd.

Wat is de Koreaanse golf?
Hallyu (de term waarmee de Koreaanse golf aldaar wordt aangeduid) begon in 1999. De economie in Zuid-Korea was slecht en er was verandering nodig. Het ministerie van Cultuur zag de oplossing in (pop)cultuur, waarvoor de belangstelling toen al begon toe te nemen, en maakte een enorm budget vrij voor de sector. Er werden grote films geproduceerd en het betekende ook het begin van de K-pophype, die anno 2021 nog steeds groot is met bands als BTS. Ook grote bedrijven als Samsung investeren miljoenen in bijvoorbeeld filmproducties.
Squid Game is een enorme hit. In zo’n negentig landen is het momenteel de best bekeken serie; dat is niet eerder voorgekomen. “Maar het is niet zo dat Squid Game de Koreaanse golf nog groter maakt”, zegt Breuker. “Het is juist een exponent van de golf, die nu echt gearriveerd is. Ik denk ook niet dat het gaat om een hype die we over een paar jaar weer vergeten zijn, maar dat de Koreaanse cinema nu echt een vaste plek heeft veroverd in het mondiale aanbod.”

De serie draait om een groep schuld lijdende mensen, die wordt uitgenodigd om mee te doen aan een dodelijk spel waarin een grote geldprijs kan worden gewonnen als je alle spelletjes wint (dat het fataal kan zijn ontdekken ze pas na deelname).

Squid Game slaat aan in allerlei verschillende maatschappijen en wordt goed ontvangen. Het verhaal gaat over de grote kloof tussen arm en rijk. Er is in het land een grote schuldenindustrie en de rijken worden nog rijker van andermans schulden. In Nederland is dit ook geen onbekend thema, wat de serie volgens Breuker erg herkenbaar maakt.

‘In Zuid-Korea is weinig respect voor roem’
Breuker zegt dat de interesse voor andere, onbekende producties nu nog groter wordt. De hoogleraar raadt zelf de andere, minder bekende films van Bong (Parasite) aan.

“En alle films met Song Kang-ho, die de vader uit het arme gezin speelt in Parasite. Maar de Zuid-Koreaanse filmwereld is zo creatief en groot, ook tussen de minder bekende films vind je hele goede titels. Het is geen industrie die wordt geleid door grootheden. Je kan dan nog zo bekend zijn, talent is belangrijker dan alles daaromheen. Er is in Zuid-Korea weinig respect voor roem an sich.”

Toch lijken er ook sterren te ontstaan dankzij Squid Game; zo heeft actrice HoYeon Jung ineens bijna zeventien miljoen volgers en wordt ze het nieuwe gezicht van Louis Vuitton. Breuker volgt al lang het werk van Lee Jung-jae, die de hoofdrol van Seong Gi-hun vertolkt. “Hij begon als model en is in de acteerwereld beland. Ik had nooit kunnen voorspellen dat hij deze rol met zo veel verve zou spelen. In de Zuid-Koreaanse cinema worden de beste mensen altijd eruit gepikt.”

Kritiek op Samsung mag gewoon
Er zijn Zuid-Koreaanse acteurs die ook in Hollywood aan de slag zijn gegaan, zoals Lee Byung-hun, die in Squid Game de rol van de gemaskerde ‘frontman’ vertolkt. Hij is onder meer naast Denzel Washington te zien in The Magnificent Seven. “Maar voor veel acteurs is het toch lastig om een kans te krijgen in Hollywood, omdat het systeem daar veel meer is dichtgetimmerd.”

Valt de Zuid-Koreaanse film of serie eigenlijk te typeren? “Niet echt, want het gaat alle kanten uit. Maar ze denken er niet in hokjes en kunnen goed verschillende genres met elkaar vermengen, waarmee ze belangrijke regels van een genre breken. Er is bovendien veel ruimte voor goede ideeën die door de overheid of bedrijven als Samsung worden gefinancierd.”

Opvallend genoeg staat de kritiek op de overheid of de macht van miljardenbedrijven als Samsung vaak centraal in de films en series. Dat is gewoon toegestaan. “Zuid-Korea is een vrije maatschappij. Maar het is duidelijk dat die kritiek weinig zin heeft: Samsung verdient er geld mee en dat is voor hen het belangrijkst.”

-nu.nl-