Een opvallend bericht in de landelijke media eerder deze maand: in België zou een bewusteloze bestuurder nog 25 kilometer hebben doorgereden dankzij de assistentiesystemen in zijn auto. Wat weten we over dit incident? En wat zegt het over de werking en het nut van dergelijke systemen? We leggen de kwestie voor aan een expert en een ervaringsdeskundige.

De bewusteloze bestuurder zat in een Renault Clio op de snelweg E314 tussen Genk en Halen. Volgens de Belgische politie was de auto ogenschijnlijk nog ‘gewoon’ onderweg, dankzij rijbaanassistentie (een systeem dat de auto binnen de lijntjes houdt) en adaptieve cruise control (een systeem dat automatisch afstand houdt tot een voorligger).

Wel slingerde de auto volgens ooggetuigen iets. Uiteindelijk is de politie steeds langzamer gaan rijden voor de Renault, waardoor de auto dat ook deed. Zo werd het voertuig na ongeveer 25 kilometer tot stilstand gebracht.

Dat de Clio binnen de rijbaan bleef, is niet zo verwonderlijk. Veel moderne auto’s hebben systemen aan boord die dat prima kunnen regelen. Maar de manier waarop dat gebeurd is niet altijd hetzelfde, legt Jan Lemkes van AutoWeek uit.

“Onder de noemer lane keeping assist heb je systemen die als het ware actief en passief werken. Dus waar het ene systeem de bestuurder opvangt en pas terug gaat sturen als de auto over de lijn gaat, zijn andere systemen zo ontworpen dat ze de auto niet alleen binnen de lijnen houden, maar ook in het midden van de rijstrook.”

Handen aan het stuur

Een blik op de kaart leert dat de E314 tussen Genk en Halen in een boog loopt. Er moet dus gestuurd worden, maar dat kan een bewusteloze bestuurder uiteraard niet doen. Op dit punt begint het verhaal over de Belgische Renault een beetje te wankelen. Moderne auto’s met assistentiesystemen aan boord kunnen zelf bijsturen, maar zo’n systeem vereist te allen tijde handen aan het stuur. Anders volgt er een waarschuwing.

“Dat wordt in sommige modellen gecontroleerd door bewegingssensoren. Dan kun je dus losjes een hand aan het stuur houden en af en toe heel lichtjes bewegen”, legt Lemkes uit. “In weer andere auto’s wordt gewerkt met druksensoren in het stuur, zodat geregistreerd kan worden dat je een hand aan het stuur hebt.”

Geen van beide scenario’s lijkt waarschijnlijk met een bewusteloze bestuurder. Meestal schakelen assistentiesystemen zich dan ook uit na een waarschuwing. Renault Nederland wilde niet op het specifieke incident reageren, maar legt desgevraagd wel uit hoe de assistentiesystemen die de Clio waarschijnlijk aan boord had werken.

“Als de handen niet aan het stuur zijn, volgt er na 15 seconden een waarschuwing. Na 30 seconden volgt een tweede waarschuwing met extra signalen op het dashboard. Na 45 seconden gaat de radio uit en wordt een aantal keer kort achter elkaar geremd door de auto. Als er dan nog geen reactie volgt, gaan de alarmlichten aan en remt de auto automatisch af tot stilstand”, zegt de fabrikant. Aangezien de bewusteloze bestuurder vermoedelijk geen handen aan het stuur had, zou de Renault dus tot stilstand hebben moeten komen.

Verschillende auto’s, verschillende systemen

Mark Maaskant van RoadsafetyLAB is geïntrigeerd door het incident en voerde voor NU.nl een aantal tests uit, om te zien hoe een auto met ingeschakelde systemen zou kunnen reageren op een bewusteloze bestuurder – met andere woorden: een bestuurder zonder handen aan het stuur.

De Tesla Model X voert een vergelijkbare procedure uit als de Renault. De XC40 P8 en Audi e-tron doen dat ook, maar proberen ook met harde geluidssignalen en het straktrekken van de gordel de aandacht van de bestuurder te trekken. Een geteste Volkswagen ID.3 schakelt bij handen van het stuur het rijbaanassistentiesysteem uit, maar brengt de auto niet gelijk tot stilstand. Je zou dus van de weg rollen.

De Polestar 2 waarschuwt en geeft meldingen, maar het assistentiesysteem blijft ingeschakeld. “Je ‘pingpongt’ tussen de lijnen door, maar de auto blijft maar rijden. Ik heb dit 9 kilometer volgehouden, maar dit had ook prima 25 kilometer kunnen zijn”, zegt Maaskant daarover.

Wat is veiliger: een slingerende auto of een stilstaande?

Een verklaring voor het Belgische geval is volgens hem dat de bewusteloze bestuurder mogelijk toch nog een hand of een paar vingers aan het stuur had. Dat een auto nog zo lang zelfstandig doorrijdt, kun je onveilig en onwenselijk noemen. “Maar de vraag is: wat is gevaarlijker? Een auto die zichzelf midden op de snelweg stilzet, of een auto die de rijstrook volgt (zij het met een opvallende rijstijl) met een grote kans dat andere bestuurders zien dat iemand hulp nodig heeft en de hulpdiensten waarschuwen?” Precies dat laatste is in België gebeurd.

-nu.nl-