De dood van de 22-jarige Iraans-Koerdische Mahsa Jina Amini heeft wereldwijd tot demonstraties geleid. Mensen gaan de straten op en knippen hun haren af uit solidariteit met de vrouwen in Iran. Maar waarom doen ze dat en welke betekenis heeft het?

Amini overleed nadat ze door de religieuze politie was opgepakt. Haar ‘hidjab’ zou niet voldoen aan de voorschriften. In Iran wordt met hidjab het gehele voorkomen van een persoon bedoeld. Dus kleding die aan bepaalde voorschriften voldoet en een hoofddoek voor vrouwen. Maar ook iemands gedrag en

omgangsvormen kunnen daaronder vallen. In het geval van Amini zou het gaan om haar hoofddoek.

Voor vrouwen in Iran is het verboden om hun haar los te dragen. De haren mogen zelfs niet een beetje zichtbaar zijn vanonder hun hoofddoek. Houden vrouwen zich niet aan deze regel, dan riskeren zij een arrestatie door de religieuze politie.

Haren afknippen heeft diepere betekenis

Het zichtbaar dragen van de haren wordt dus in Iran als misdrijf gezien. Het afdoen van de hoofddoek en het tonen van de haren is daarom een daad van verzet. Vrouwen laten daarmee zien dat zij zich verzetten tegen de onderdrukking. Het afknippen van de haren is, net als het afdoen van de hoofddoek, een vorm van protest. Het is een uiting van boosheid en onvrede.

Daarnaast is het een manier om aandacht te vragen voor de vrouwenrechten in Iran. Op TikTok zijn de vele video’s waarin mensen hun haren afknippen bij elkaar 3.7 miljoen keer bekeken. Onder meer de actrices Penelope Cruz, Juliette Binoche en Marion Cotillard maakten zo’n video.

Sociaal ondernemer en fotograaf Asefeh Eskandari is blij met alle aandacht die de situatie in Iran krijgt, dankzij de demonstraties en andere solidariteitsacties. “Iedereen die de pijn van mijn volk wil delen, nodig ik van harte uit.” Eskandari, die zelf een Iraans-Koerdische achtergrond heeft, knipte haar eigen haren ook af.

Bij de podcast “De Dag”, die elke werkdag op NPO Radio1 te horen is, vertelde ze deze week dat het demonstratief afknippen van haren een eeuwenoude traditie is binnen verschillende gemeenschappen. “Het afknippen van de haren, die een symbool van schoonheid zijn, heeft een diepe symbolische betekenis.” Door de haren af te knippen, maken vrouwen duidelijk dat zij en niet anderen bepalen hoe ze eruit zien. “Daarnaast opent het een discussie. Als mensen mij vragen waarom ik mijn haren heb afgeknipt, dan vertel ik over de situatie in Iran.”

Nog een lange weg te gaan

Ook journalist en podcastmaker Mina Etemad, die net als Eskandari familie heeft in Iran, spreekt zich duidelijk uit over de situatie. Ze ziet dat de situatie in Iran nu meer aandacht krijgt dan twee weken geleden. “Maar we hebben nog een lange weg te gaan, dus ik hoop dat we het blijven bespreken met elkaar.”

Als ze in Iran zitten te wachten op vrouwen die in andere landen hun haren afknippen, weet ze niet. “Het is goed voor de aandacht, maar het gaat om de context en de intenties van diegene die de haren afknipt. Ik vond de aflevering van Op1, waarin minister van Justitie Dilan Yesilgoz haar haren afknipte aan de talkshowtafel, niet het juiste voorbeeld. Dat draaide te veel om de persoon en niet om de boodschap. Dat was anders bij de Zweedse politica Al-Sahani.” Zij knipte haar haren tijdens een speech in het Europees Parlement. Daarbij zei ze dat zolang Iran geen vrijheid kent, de woede groter is dan de onderdrukker. “Dat vond ik een oprechte actie met een bepaald effect.”

Volgens Eskandari zijn de mensen in Iran op de hoogte van de demonstraties en solidariteit in andere landen. “Het internet en socialemediaplatformen zoals Instagram en Telegram zijn er afgesloten. Maar er zijn voor de mensen in Iran manieren om in contact te blijven met de buitenwereld. Ze krijgen de demonstraties en steun uit de hele wereld mee. Het doet hen goed.” En zo heeft Mahsa Jina Amini wereldwijd een grootse beweging in gang gezet.

-nu.nl-