Tijdens een alarmerende speech, waarin de annexatie van de Oekraïense regio’s Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson werd bezegeld, fulmineerde Poetin tegen het ‘satanische’ Westen en droomde hij hardop van een ‘historisch Groot-Rusland’.

De spanning was om te snijden tijdens de toespraak van Vladimir Poetin. Terwijl de Russische president minutenlang fulmineerde tegen „koloniale politiek” en „satanisme” van het Westen, leken zelfs zijn naaste getrouwen het benauwd te krijgen – alsof Poetin ieder moment de oorlog kon verklaren aan de VS en NAVO.

Nee, de ‘plechtige’ en ‘feestelijke’ sfeer waarvan de commentator van de Russische staats-tv repte, was ver te zoeken in de schitterende Sint Joriszaal van het Kremlin, waar vrijdagmiddag onder vergulde kroonluchters de annexatie van de Oekraïense regio’s Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson werd bezegeld.

Voordat Poetin de verdragen ondertekende, hield hij een rede van drie kwartier waarin hij de Russische landroof – van bijna 20 procent van het Oekraïense grondgebied – probeerde te rechtvaardigen. Dat deed hij met een alarmerende en in alle opzichten historische toespraak, waarin de Russische president het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 presenteerde als een complot van apparatsjiks tegen de wil van het volk en het Westen afschilderde als een gedegenereerde kliek tirannen, die uit is op het knechten van de wereld en geslachtsveranderingen bij kinderen. Veel van deze argumenten gebruikte Poetin al eens eerder, maar nimmer markeerde hij zijn positie zo helder als nu: met het opslokken van grote delen van Oekraïne wordt het onrecht van de geschiedenis rechtgezet en de „amputatie” van de Russische „volksgemeenschap” geheeld.

Het feit dat Poetin sprak van het „historische Groot-Rusland” doet bovendien vermoeden dat zijn landhonger nog lang niet is gestild. De Russische president rekent de Oekraïense havenstad Odessa zeker ook tot het ‘historische Rusland’, Wit-Rusland moet al jaren vrezen voor zijn soevereiniteit, en in het noorden van Kazachstan wonen ook etnische Russen die in 1991 terecht zijn gekomen in een ander land.

Maar noch Poetins visioenen, noch de handtekeningen die vrijdag werden gezet in het Kremlin, kunnen de realiteit op het slagveld veranderen. Terwijl Poetin „Rossia, Rossia” scandeerde met de zaal, tekende zich in Oekraïne een volgende Russische nederlaag af. In de strategisch belangrijke plaats Lyman dreigen duizenden Russische troepen ingesloten te raken. Denis Poesjilin, het door Moskou aangestelde ‘hoofd’ van de regio Donetsk, gaf vrijdag toe dat Russische troepen twee dorpen rond Lyman hebben ontruimd, waarmee de complete omsingeling een feit zou zijn. „Als op zeer korte termijn geen maatregelen worden genomen om Lyman te ontzetten en substantiële reserves worden ingezet zal de stad en zijn verdedigers vallen”, schreef het Russische Telegramkanaal Rybar vrijdag. „Niets zal Oekraïense eenheden dan hinderen bij nieuwe offensieve operaties diep in Russisch grondgebied.”