Ergens in de nabije toekomst bezetten vijandelijke troepen een kwart van Duitsland. Ze staan op het punt om door te stoten naar de Oostzee waar ze de haven van Rostock willen innemen. NAVO-bondgenoten willen te hulp schieten, hoe moet dat in de praktijk gaan?
Zeker nu Rusland Oekraïne is binnengevallen willen de NAVO en partnerlanden laten zien dat ze voorbereid zijn op zo’n – in dit geval verzonnen -situatie. Daarom start vandaag ‘Air Defender 23’, de grootste luchtmachtoefening sinds de oprichting van het Noord-Atlantische bondgenootschap.
Het idee voor de oefening ontstond vijf jaar geleden, toen als reactie op de Russische inval in de Krim in 2014, vertelt luitenant-generaal Ingo Gerhartz, commandant van de Duitse luchtmacht op vliegbasis Jagel.

“Het was ons duidelijk dat we ons naast buitenlandse missies ook weer moeten richten op de verdediging van ons land en het bondgenootschap”, aldus Gerhartz. Dat Rusland enkele jaren later een oorlog in Oekraïne zou beginnen, was toen nog niet voorzien, zegt hij. Het maakte deze oefening wel extra belangrijk.

2000 vluchten

Aan Air Defender doen bijna 10.000 militairen uit 25 landen mee. Een groot deel van de 250 vliegtuigen is afgelopen week uit de VS, Turkije en verschillende Europese landen naar Duitsland overgebracht. Duitsland zelf levert enkele tientallen toestellen.
Dat vereist een enorme organisatie. Zo is er zo veel brandstof nodig waarvoor speciaal een gigantische tankinstallatie op een militaire luchtmachtbasis in de buurt van Hannover gebouwd moest worden. Ook is er een enorm IT-netwerk nodig om communicatie mogelijk te maken en alle verschillende systemen van landen op elkaar aan te sluiten.

Tien dagen lang zullen ze zo’n 2000 vluchten uitvoeren, vooral boven Duitsland, de Noordzee en de Oostzee. Ook vliegen er dagelijks vliegtuigen vanuit Duitsland heen en weer naar Roemenië en de Baltische Staten. “Omdat onze bondgenoten in het oosten sinds de Russische invasie van Oekraïne om garanties vragen. Door een klein deel van onze oefenvluchten specifiek daarheen te dirigeren, laten we zien dat ook zij deel van ons bondgenootschap zijn”, aldus Gerhartz.
Hoewel het om een gezamenlijke oefening gaat, heeft Duitsland er formeel de leiding over. Behalve NAVO-lidstaten doen er ook niet-leden van het bondgenootschap mee. Dat benadrukt ook Gerhartz. “Het is geen NAVO-oefening, Duitsland heeft de leiding.”
Dat is vooral voor Duitsland een gevoelig en belangrijk punt. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne heeft de Duitse regering kritiek gekregen, omdat het als grootste land in Europa te weinig leiderschap zou tonen bij de internationale militaire ondersteuning van Oekraïne en bijvoorbeeld nog te veel leunt op de Amerikanen. De Amerikaanse luchtmacht is ook de grootste deelnemer bij deze oefening.
Hoewel de kritiek op Duitsland sinds grote wapenleveringen aan Oekraïne wat is afgenomen, blijft het Duitse leiderschap bij deze oefening een punt dat benadrukt wordt. “Dat is precies wat partners keer op keer tegen me zeggen: ‘doen jullie het toch'”, vertelt Gerhartz. “Juist met onze positie in Europa is dat wat partners van ons willen zien, en ik denk ook onze Amerikaanse partner.”

‘Keerpunt in de geschiedenis’

De Amerikaanse ambassadeur in Duitsland, Amy Gutmann, beaamde dat vorige week op een persconferentie. “We staan op een keerpunt in onze geschiedenis, en daarom zijn we zeer dankbaar dat Duitsland een leidende rol bij afschrikking en verdediging op zich heeft genomen.”
Volgens haar is de belangrijkste manier om een oorlog te voorkomen een goede voorbereiding en paraatheid. “Daarmee laten we zien dat we nooit onderschat moeten worden.”
Nederland stuurde geen vliegtuigen naar Duitsland, maar doet wel volop mee aan Air Defender. Komende dagen zullen vier F-16’s en vier F-35’s regelmatig opstijgen vanaf basis Volkel en van daaruit meedoen in de oefentheaters. Tot tevredenheid van hoofdverantwoordelijke Gerhartz.
“Vanwege de complexiteit van de nieuwe F-35’s werken we op afstand samen, maar we kunnen alles via een videoverbinding voor- en nabespreken. Dat Nederland op die manier in staat is met de F-35 mee te doen, verdient een groot compliment.”

-nos.nl-