De maandag overleden Silvio Berlusconi verdeelt ook met zijn dood het medialandschap. Italiaanse kranten prijzen zijn vechtlust en doorzettingsvermogen, maar vergeten ook zijn mindere kanten niet. Buitenlandse media zijn een stuk harder in hun oordeel over de markante viervoudig premier van Italië.
Corriere della Sera bracht het nieuws over het overlijden van Berlusconi maandag als eerste. Dinsdag pakt de grootste krant van Italië vanzelfsprekend verder uit met onder meer een reconstructie van zijn laatste dagen. Daarin wordt het beeld geschetst van een man die zich eindelijk verzoent met zijn eigen sterfelijkheid.

“Wie dicht bij hem stond, wist dat Berlusconi de dood vreesde, maar niet verwachtte”, schrijft de krant. “Berlusconi dacht nooit dat het echt voorbij was, dus ook nu niet. De dood was simpelweg niet een van zijn vele projecten. Uiteindelijk verwachtte iedereen zijn dood, maar werd ook iedereen er toch door overvallen.”
La Repubblica, na Corriere della Sera de grootste krant van Italië, laat er geen misverstand over bestaan hoe Berlusconi gezien moet worden. “Il primo populista” kopt de krant dinsdag, oftewel “de eerste populist”. Daarmee vergelijkt de krant Berlusconi met de fascistische dictator Benito Mussolini, die ook vaak zo wordt genoemd. De term is de Italiaanse titel van een biografie over Mussolini die in 2003 verscheen.

Berlusconi wordt door La Repubblica omschreven als “de aarts-Italiaanse leider die populisme uitvond” en wiens erfenis nu gevaar loopt. “Berlusconi zocht onsterfelijkheid in elk aspect van het leven, vooral de verering van hemzelf. Maar uiteindelijk moest ook hij opgeven en eindigde zijn spectaculaire leven in het ziekenhuis.”

‘Een echte Italiaan met weinig deugden en veel zondes’

“Er is een Italië voor en na Berlusconi. Hij leidde de Italiaanse politiek een nieuwe wereld in”, schrijft La Stampa over de “Casanova van de politiek en televisie”. De krant noemt Berlusconi verder “kinderachtig en vrijgevig”. “Hij was de kampioen van de mensen die hij vertegenwoordigde: een echte Italiaan. Geen enkele andere politicus had zo’n krachtige visie op de wereld.”
La Stampa plaatst bedenkingen bij de bron van Berlusconi’s populariteit. “Niemand heeft de republikeinse geschiedenis zo getekend en vervormd als Berlusconi. Hij won de Italiaanse harten door hun weinige deugden en vele zondes te belichamen.”
Berlusconi’s eigen krant, Il Giornale, is weinig verrassend zeer verdrietig (en weinig kritisch) over het heengaan van “de president voor iedereen”. “Sommigen zijn groots in hun veld, Berlusconi was groots in alles. Bovenal was hij voor alle Italianen simpelweg Silvio.”
Kleinere, linkse kranten pakken Berlusconi een stuk harder aan
De grootste kranten van Italië zijn overwegend rechts. Kleinere, linkse kranten schetsen een ander beeld van de overleden Berlusconi. L’Unità herinnert hem vooral als een “propagandist” en “plastic partijliedje”. “Zijn grootste kwaliteit was om mensen iets te verkopen voordat ze zich afvroegen waarom ze nou eigenlijk hun portemonnee trokken.”

Net als La Stampa meent L’Unità dat Berlusconi “hoe je het ook wendt of keert het DNA van Italië heeft veranderd”. De vraag of hij dat op positieve of negatieve wijze deed, verdeelde Italianen volgens de krant “Berlusconi’s hele leven al, en zal dat ook blijven doen nu dat leven voorbij is”.
“Berlusconi verenigde rechts en vervormde links”, concludeert Il Manifesto. “Toen hij in 1994 aankondigde het politieke veld te betreden, verraste dat niemand. Maar niemand had toen kunnen voorspellen hoe hij als een vloedgolf over de Italiaanse politiek zou rollen. Zijn grote kracht bleek om ogenschijnlijk onverenigbare krachten toch bij elkaar te brengen. ”
Dat laatste punt halen meer media aan. In een interview met Canale 5 omschreef de huidige premier Giorgia Meloni haar voorganger als de lijm van de coalitie. “Het zal moeilijker worden nu hij er niet meer is. Hij kreeg het voor elkaar dat iedereen op één lijn kwam te zitten”, zei vicepremier Matteo Salvini.
Internationale media bekritiseren ‘showman’ Berlusconi
Waar de Italiaanse kranten proberen te balanceren tussen bewonderende en kritische berichten, richten internationale media zich vooral op Berlusconi’s verre van onbesproken gedrag. Zo komen zijn beruchte bungabungafeestjes ruimschoots aan bod, net als het imago dat die feestjes hem opleverden.

“De man die een heel land verleidde”, kopt Politico boven het overlijdensbericht. “Als er iets kenmerkend was voor de gedenkwaardigste premier van Italië, was het zijn overweldigende wens om geliefd te zijn. Hij was de beste promotor van zichzelf. Daardoor sloeg hij zich door meerdere schandalen heen die elke andere politicus de kop zouden hebben gekost.
De BBC benadrukt hoe de “flamboyante” Berlusconi zich keer op keer terugvocht. “Elke keer als zijn politieke loopbaan voorbij leek, bleek Italië toch nog niet van hem verlost. Met zijn kenmerkende, bedenkelijke humor zorgde hij altijd voor opschudding. Eventuele uitglijders deed hij af als grappen.”
Ook vraagt de Britse omroep zich hardop af of het omvangrijke mediabedrijf van Berlusconi hem een oneerlijk voordeel gaf tijdens zijn politieke loopbaan, met name rond verkiezingen.

“Berlusconi, een showman en een leider, kwam een serie schandalen te boven en domineerde de Italiaanse en wereldwijde politiek decennialang”, schrijft CNN. Ook The New York Times noemt Berlusconi een showman, die van “verdeeldheid en polarisatie zijn verdienmodel maakte”.

-nu.nl-