Human Rights Watch beschouwt Tunesië niet als „veilig derde land”, zoals het land door de Nederlandse overheid wordt voorgesteld. Tunesische autoriteiten begaan systematisch mensenrechtenschendingen tegen zwarte Afrikanen.

Tunesische veiligheidsdiensten hebben de afgelopen maanden „ernstige wandadenmisstanden” begaan tegen zwarte Afrikaanse migranten. Dat stelt Human Rights Watch (HRW) in een woensdag gepubliceerd rapport. De mensenrechtenorganisatie houdt de Tunesische autoriteiten verantwoordelijk voor systematische mishandelingen van zwarte Afrikaanse migranten. Ook ontbreekt het aan rechtsbescherming als slachtoffers van racistische aanvallen verhaal willen halen. „Zulke inspanningen worden geblokkeerd”, aldus HRW. Voor het onderzoek verzamelde de mensenrechtenorganisatie meer dan twintig getuigenissen van migranten uit Senegal, Mali, Ivoorkust, Guinee, Sierra Leone, Kameroen en Soedan. Onder hen ook een aantal migranten uit de groep van 1.200 zwarte Afrikanen die begin juli door Tunesische veiligheidstroepen naar de grenzen met Libië en Algerije werden gebracht.

In het rapport wordt gesproken van afranselingen, willekeurige arrestaties en detenties, onrechtmatige uitzettingen en zelfs gevallen van marteling. Ook vertellen de migranten dat Tunesische autoriteiten geregeld geld en persoonlijke bezittingen van migranten afnemen. Velen van hen, blijkt uit de getuigenissen, werden midden in de woestijn achtergelaten zonder water of voedsel. Human Rights Watch houdt de Tunesische politie, het leger en de nationale garde, waaronder de kustwacht, verantwoordelijk voor de misstanden.

De ngo maant de Europese Unie haar financiële steun aan Tunesië, in ruil voor de strijd tegen illegale immigratie, stop te zetten. Afgelopen week werd in de Tunesische hoofdstad Tunis onder toeziend oog van demissionair premier Mark Rutte een migratieakkoord gesloten tussen Tunesië en de Europese Unie. De overeenkomst zou moeten leiden tot minder migrantenboten die vanuit Tunesië naar Europa varen.

Rutte omschreef de deal als een „ware mijlpaal”, die „echt impact” zal hebben. De scherpe kritiek van mensenrechten- en hulporganisaties — Stichting Vluchteling sprak van „vluchtelingen als politiek wisselgeld” — legde Rutte naast zich neer door te stellen dat de gemaakte afspraken binnen de internationale verdragen vallen.

Toch bevat de overeenkomst geen serieuze garanties dat de Tunesische autoriteiten een eind maken aan de mensenrechtenschendingen, met name die waarvan zwarte migranten slachtoffer zijn. Human Rights Watch vreest dat de financiële en materiële steun vanuit de EU, die deel uitmaakt van de deal, juist bij instanties terecht zal komen die verantwoordelijk zijn voor mensenrechtenschendingen.

Door het uitblijven van die garanties is de Europese Unie medeplichtig aan de mensenrechtenmisstanden en het „lijden van migranten, vluchtelingen en asielzoekers in Tunesië”, aldus HRW. De mensenrechtenorganisatie doet een beroep op de individuele EU-lidstaten, die de overeenkomst nog moeten goedkeuren. Zonder een grondige toets op mensenrechten, stelt de ngo, zouden de EU-lidstaten zich van steun voor de deal dienen te onthouden. Want Tunesië is volgens HRW geen „veilig derde land” waar vluchtelingen zonder vrees voor vervolging heen kunnen worden gestuurd, zoals het land door onder andere Nederland wordt voorgesteld.

-NRC-