Het pad om een einde te maken aan Aids in het Caribisch gebied is duidelijk, maar het vereist politiek leiderschap, investering in wetenschappelijk onderbouwde initiatieven om de kloof te dichten binnen en tussen gemeenschappen die leven met en het meest getroffen worden door hiv en het wegnemen van discriminerende wetten en beleid.

In het Caribisch gebied leven naar schatting 330.000 mensen met hiv, waarvan 83 procent hun status kent en 68 procent behandeld wordt. Bij 57 procent van de mensen met hiv is echter het virus onderdrukt en loopt dus minder risico om het virus op hun seksuele partners over te dragen. De regio telt dus nog steeds meer dan 100.000 mensen die wachten op behandeling. Het is belangrijk op te merken dat, net als in regio’s als Afrika ten zuiden van de Sahara en Oost-Europa en Centraal-Azië, mannen met hiv in het Caribisch gebied nog steeds aanzienlijk minder vaak behandeld worden dan vrouwen met hiv. Sinds 2010 is de dekking van antiretrovirale therapie gestegen van 19% naar 63% onder mannen, en van 21% naar 74% onder vrouwen tegen het einde van 2022. Hoewel verschillende landen de overdracht van hiv van moeder op kind hebben uitgebannen, blijven kinderen in de hele regio helaas achter met de behandeling: slechts 39% van de 11.000 kinderen met hiv wordt behandeld. In 2022 varieerde de behandelingsgraad onder mannen in de regio van 38% in Suriname tot 81% op de Bahama’s, terwijl de behandelingsgraad onder vrouwen varieerde van 49% in Belize tot 83% in Haïti. Er is duidelijk meer werk nodig om de toegang tot behandeling onder mannen en kinderen in de regio te verbeteren.

Het zojuist verschenen 2023 UNAIDS Global AIDS Report benadrukt dat landen met sterk politiek leiderschap investeren in het opschalen van hiv-preventie en behandeling op basis van wetenschappelijk bewijs, de ongelijkheden aanpakken die vooruitgang in de weg staan, gemeenschappen en maatschappelijke organisaties betrekken bij en in staat stellen om hun cruciale waakhondrol in de respons te vervullen en voldoende en duurzame binnenlandse middelen beschikbaar stellen. UNAIDS is van mening dat dit essentiële onderdelen zijn van wat nodig is om een einde te maken aan aids als bedreiging voor de volksgezondheid en zo vooruitgang te boeken bij het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG’s).

 De vooruitgang om een einde te maken aan Aids in het Caribisch gebied moet worden volgehouden. Eind 2022 was het aantal nieuwe hiv-besmettingen sinds 2010 met 15% gedaald (18% bij mannen en 13% bij vrouwen). Het is echter vermeldenswaard dat er een nominale toename van nieuwe hiv-besmettingen in het Caribisch gebied werd waargenomen van 14.000 in 2021 tot 16.000 in 2022. Het aantal aidsdoden is tussen 2010 en 2022 met 53 procent gedaald. Deze epidemiologische verschuivingen verschillen per land in de regio en er zijn voortdurende inspanningen nodig om de neerwaartse trend van incidentie en sterfte te ondersteunen.

Het is prijzenswaardig dat veel landen in de regio overdraagbare en niet-overdraagbare ziekten integreren om HIV-diensten te verlenen op het niveau van de eerstelijnsgezondheidszorg. Al deze trajecten laten zien dat Caribische landen een duidelijk pad hebben om Aids in de regio duurzaam te beëindigen. Jamaica, bijvoorbeeld, experimenteert met sociaal contracteren en publiek-private initiatieven als onderdeel van een multisectorale hiv-respons waarbij maatschappelijke organisaties en de private gezondheidssector betrokken zijn om hiv-gerelateerde diensten van hoge kwaliteit te leveren.

Het rampzalige effect van de COVID-19 pandemie, de schuldencrisis en de huidige klimaatcrisis hebben de sociaaleconomische ontwikkeling en veerkracht in de Caribische subregio verder verzwakt. Hoewel de meeste Caribische landen geclassificeerd zijn als midden- of hogere middeninkomenslanden, hebben ze een hoge schuldenlast omdat ze geen toegang hebben tot concessionele leningen, waardoor het moeilijk is om met binnenlandse middelen volledig te investeren in gezondheid om een universele dekking van de gezondheidszorg te bereiken. Ondanks de moeilijkheden moeten de Caribische regeringen geprezen worden voor hun volledige inzet en steun voor de politieke verklaring over aids van 2021 om tegen 2030 een einde te maken aan de hiv-epidemie als bedreiging voor de volksgezondheid. Om duurzaamheid op lange termijn te garanderen, dekken de meeste regeringen in de regio de hiv-behandelingsprogramma’s in hun landen volledig. Sommige landen ontvangen echter internationale financiering van het Wereldfonds en de President Emergency Response for AIDS Relief (PEPFAR) om hun hiv-respons op te schalen.

Een einde maken aan aids is een politieke en economische keuze en de meeste regeringen in het Caribisch gebied spannen zich in om de gezondheid en het welzijn van hun bevolking voorop te stellen. Daarom zien we een daling van het aantal nieuwe besmettingen en het aantal aidsdoden. Er mag echter geen ruimte zijn voor zelfgenoegzaamheid omdat stigmatisering en discriminatie van mensen met hiv en sleutelgroepen nog steeds welig tieren op onze scholen, werkplekken, gezondheidsfaciliteiten, gemeenschappen en zelfs binnen de rechterlijke macht en wetshandhavingsinstanties. Deze negatieve houdingen en gedragingen kunnen mensen verder ondergronds duwen met als gevolg een ongecontroleerde verspreiding van hiv, een late presentatie met een gevorderde hiv-ziekte en vroegtijdige sterfgevallen.

 In dit tijdperk zou niemand mogen sterven aan aidsgerelateerde ziekten omdat behandeling werkt en levens redt. Zoveel mensen zouden niet onwetend moeten zijn in de zorg. Regeringen moeten zich afvragen wat de sociaal-culturele, beleidsmatige en wettelijke barrières zijn die mannen en kinderen in de hele regio weghouden van hiv-preventie en -behandelingsdiensten.

Caribische regeringen moeten hun mensen en gemeenschappen op de eerste plaats blijven zetten en blijven investeren in hiv- en gezondheidsprogramma’s om de levensverwachting te verhogen en hun menselijk kapitaal op te bouwen en te beschermen om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen te kunnen verwezenlijken. Er zullen obstakels zijn, maar met politiek leiderschap en investeringen in de aidsrespons om te ondersteunen en op te schalen wat werkt en schadelijke wetten en beleidsmaatregelen te schrappen, en door middel van partnerschap en wereldwijde solidariteit, zal het Caribisch gebied op de goede weg zijn om in 2030 een einde te maken aan Aids als bedreiging voor de volksgezondheid.