Fransen dit jaar harder tegen illegale goudzoekers uit Suriname en Brazilië

4 January 2024

In: Nieuws
Comments: 0

Fransen treden dit jaar hard op tegen illegale goudzoekers uit Suriname en Brazilië. Porknokkers uit Suriname en Brazilië, die illegaal in Frans-Guyana naar goud zoeken, mogen hun borst nat maken.

Elisabeth Borne, de premier van Frankrijk, heeft aangekondigd dat de strijd tegen de illegale goudwinning in 2024 zal worden verhevigd. Brazilië is hofleverancier van de illegalen. Suriname daarentegen is een belangrijke leverancier van logistiek, veelal gesmokkeld over de honderden kilometers lange grensrivier.

Borne deed de aankondiging op oudjaarsdag bij een eendaags bezoek aan Maripasoula, dicht bij de grens met Suriname. Dit was ter gelegenheid van de viering van de jaarwisseling met de lokale strijdkrachten. Ze heeft de verheviging van de aanpak niet voor niets daar gelanceerd.

De regio staat te boek als een haard van illegale praktijken, die direct en indirect verweven zijn met de goudkoorts aan weerszijden van de grens. Deze illegale praktijken variëren van de smokkel van levensmiddelen en brandstof tot prostitutie en witwassen en van mensenhandel en -smokkel tot gewapende berovingen en handel in illegale wapens.

De strijd tegen de illegale goudzoekers in dat gebied kostte begin 2023 een lid van de Nationale Gendarmerie Interventie Eenheid (GIGN) het leven. Arnaud Blanc sneuvelde nadat zwaar gewapende garimpeiro’s een patrouille onder vuur hadden genomen te Dorlin, waar zich veel Braziliaanse en Surinaamse goudzoekers ophouden. Het was niet de eerste keer dat er dodelijke slachtoffers zijn gevallen aan de kant van de Franse strijdkrachten.

Een van de grote uitdagingen voor de Fransen om deze vorm van stroperij te bestrijden, zijn de open grenzen met Brazilië in het zuiden en Suriname in het westen. De grens met Suriname strekt zich over meer dan 500 kilometer vanaf de Lawarivier in het zuiden tot de monding van de Marowijnerivier in het noorden.

Borne sprak na aankomst met de plaatselijke burgemeester, Serge Anelli, en ging vervolgens naar de Forward Operating Base van het 9de Regiment d’Infanterie de Marine (9e RIMA) oftewel de Franse mariniers in Frans-Guyana, voor een presentatie over de strijd tegen de illegale goudwinning. Het bezoek van de premier is breed uitgemeten in de Franse media.

 

Bijna 7500 illegale garimpeiro’s

De commandant van de Frans-Guyanese gendarmerie, Jean-Christophe Sintive, schatte in een recent interview met het Franse medium‘Guyane la 1 ère’ (Guyane la première), dat er zich tussen de 6500 en 7500 illegale goudzoekers bevinden op het grondgebied. Bijna 95% daarvan komt uit Brazilië. Naar schatting komt 5% uit andere Zuid-Amerikaanse, landen zoals Suriname en Guyana. Daarbij is kennelijk geen rekening gehouden met de honderden en misschien ook duizenden Surinamers die dagelijks de grens oversteken om hun geluk te beproeven en bij zonsondergang terugkeren naar hun dorpen aan de Surinaamse oever. Een andere groep blijft steeds ongeveer twee weken, de gemiddelde cyclus voor elke ‘goudoogst’ om terug te keren naar huis.

Zero tolerance

De Fransen hanteren in tegenstelling tot Suriname een zero tolerance beleid. Dagelijks worden gemiddeld 250 gendarmes en 500 soldaten ingezet om illegale goudzoekers op te jagen. Goudzoekerskampen worden regelmatig platgebrand. Machines worden daarbij niet ontzien. Illegalen worden opgepakt. Er is sprake van een ontmoedigingsbeleid waarbij niet alleen kampen worden aangevallen. De missie richt zich ook veel op het onderscheppen van smokkelwaar bestemd voor de goudvelden. De Fransen hopen daarmee genoeg schade toe te brengen aan de investeerders zodat ze ontmoedigd raken om door te gaan. De bazen, veelal de eigenaren van de dieselmachines, worden ingezet. Ze hebben daarnaast genoeg geld om te zorgen voor de volledige uitrusting van een kamp voor ongeveer 5 tot 7 mannen. Indien ze niet de financiële veerkracht hebben om enkele mislukte oogsten te boven te komen, kunnen ze failliet raken. Wie ook nog geraakt wordt door de klappen van de gendarmerie kan al gauw ontmoedigd raken. In 2022 werd volgens de gendarmerie ongeveer 7 ton goud uit de grond geplunderd. In 2021 was dat 10 ton. De schade in 2023 moet nog worden uitgerekend.

Deze offensieven hebben vaak ook Surinaamse goudzoekers getroffen die dachten dat ze op Surinaams territoir bezig waren. Het laatste geval was in december 2023. Bij deze actie, minder dan een maand geleden, werden op een eiland dicht bij de Singatitey stroomverstelling onder meer een machine in brand gestoken, waterslangen doorgesneden, een sluice box kapotgeslagen en een vat diesel gedumpt. In eerdere gevallen was de schade soms groter. Meerdere keren zijn ook scalians in beslag genomen door de Fransen, terwijl de ondernemers zo zeker waren dat ze aan de Surinaamse zijde van de grens opereerden. Deze incidenten zijn (haast) nooit reden voor de Surinaamse autoriteiten om zich er mee in te laten.

Goudzoekers blijven arm

Veel van de goudzoekers zijn heel arm, hoewel ze in de beste maanden ongeveer 50 tot 60 gram goud per maand. Maar het komt ook voor dat ze maanden niets verdienen. Uitgezet tegen de lange termijnen die veel van hen in het bos moeten doorbrengen, en de ontberingen die ze moeten doorstaan, verdienen ze eigenlijk een karig loon. Veel van hen maken voorafgaand aan hun vertrek naar de goudvelden schulden om hun gezin niet met lege handen achter te laten. Het komt voor dat sommigen de schulden naderhand niet kunnen terugbetalen. Anderen sturen het goud dat ze verdienen naar hun gezin, zodat het gezin zich in stand kan houden. Wanneer het tijd is om naar huis terug te keren, hebben veel van gen dan bijna niets meer over. Het grootste deel van het goud blijft bij de baas.

Meer illegaliteit

Voor de Franse autoriteiten is de goudkoorts niet alleen een kwestie van illegaliteit. De werkmethoden leiden ook tot grote blijvende schade aan het milieu, mede door de toepassing van ongecontroleerde ontbossing en de grote hoeveelheden kwik die terechtkomen in het water, de grond en de lucht. Hoewel de Surinaamse autoriteiten dezelfde zorg hebben, is er nog geen landelijk beleid voor de illegale goudsector ontwikkeld.