Het RIVM heeft een nieuw Outbreak Management Team samengesteld vanwege de mazelen. Het OMT benadrukt dat de situatie niet acuut is, maar adviseert de minister van Volksgezondheid en de GGD’s wel om aanvullende maatregelen te nemen.

Tot nu toe zijn dit jaar 64 gevallen van mazelen bij het RIVM gemeld. “Het begon met een cluster van gevallen bij arbeidsmigranten in Limburg. Nu zien we de meeste gevallen van mazelen in de regio Eindhoven”, zegt arts infectieziektenbestrijding Helma Ruijs van het RIVM. “Er komen nu in Eindhoven nog wel nieuwe gevallen bij, maar de besmettingen nemen niet exponentieel toe.”

Injecties antistoffen

Het OMT was op 28 maart bijeen en adviseert een reeks maatregelen. Het wil onder meer dat het makkelijker wordt om vaccinaties in te halen als kinderen die nog niet hebben gehad en het vindt dat zorginstellingen moeten zorgen dat hun personeel goed is beschermd. Ook pleit het OMT voor de inkoop van extra vaccins, omdat ze hopen dat de vraag ernaar toeneemt.

Verder kunnen kinderen die contact hebben gehad met iemand met mazelen volgens het OMT een injectie met antistoffen of een vaccinatie krijgen. Daarnaast mogen broertjes en zusjes van kinderen met mazelen tijdens de incubatietijd niet naar het kinderdagverblijf. Ook pleiten de deskundigen voor uitbreiding van de surveillance: ze willen onderzoeken of het aantal virusdeeltjes in het rioolwater kan worden gemonitord.

Er is geen sprake van een acute situatie of een landelijke uitbraak, benadrukt Tjalling Leenstra, hoofd van de Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding van het RIVM. “Toch vonden we het nodig om te kijken welke maatregelen we moeten treffen om ons voor te bereiden. De vaccinatiegraad in Europa daalt, het is nu tien jaar geleden dat we hier een landelijke uitbraak hadden en we hebben een aantal clusters van besmettingen gezien.”

Sinds we in Nederland tegen mazelen vaccineren, steekt de ziekte eens in de tien à vijftien jaar de kop op. Tijdens zo’n uitbraak bouwen ongevaccineerde mensen immuniteit op en daarna groeit het aantal vatbare mensen weer, legt Ruijs van het RIVM uit. Als de onbeschermde groep groot genoeg is en genoeg contact heeft, slaat het virus weer toe.

Laatste uitbraak

De laatste grote uitbraak was in 2013. Tijdens die epidemie belandden er volgens het RIVM 180 mensen met mazelen in het ziekenhuis. Officieel zijn er toen 2700 patiënten gemeld, maar het RIVM gaat ervan uit dat er bij die uitbraak zo’n 27.000 mensen besmet zijn geraakt.

In gemeenten met een vaccinatiegraad onder de 90 procent werd het mazelen-vaccin destijds vervroegd aan kinderen aangeboden. Normaal gebeurt dat op een leeftijd van 14 maanden, maar omdat kleine kinderen een relatief groot risico lopen, konden ze het vaccin vanaf een leeftijd van 6 maanden krijgen.

Lange termijn

Vervroegd vaccineren adviseert het RIVM nu niet. Nadeel daarvan is dat het vaccin dan op de lange termijn minder goed beschermt, zegt Ruijs. “Alleen op één kinderdagverblijf in Brabant is het vaccin wél vervroegd aangeboden aan een tiental kinderen. Daar zaten in meerdere groepen kinderen met mazelen en was het lastig om de groepen uit elkaar te houden.”

Het OMT kan lastig voorspellen hoe de situatie zich tijdens een volgende landelijke uitbraak zal ontwikkelen. “Voorheen zagen we het virus vooral in gemeenten waar mensen vanwege geloofsovertuigingen het vaccin overslaan. Nu zien we ook in steden een lagere vaccinatiegraad en het effect daarvan is lastig te voorspellen”, zegt Ruijs van het RIVM. Haar collega Leenstra verwacht “grotere en kleinere clusters van besmettingen”.

Ook elders in Europa gaan de mazelen rond. Het ECDC, de Europese evenknie van het RIVM, bericht over zeker 5770 gevallen van mazelen in Europa tussen maart 2023 en februari 2024. Zeker vijf mensen stierven aan mazelen. Er zijn in die periode onder meer uitbraken geweest in Roemenië, Oostenrijk en Frankrijk.

De Nederlandse Influenza Stichting sloeg gisteren nog alarm om de lage vaccinatiegraad in Nederland. Met de campagne Beneden Peil willen artsen- en patiëntenorganisaties zorgverleners bewust maken van hun rol hierin. Ook willen ze mensen die twijfelen voorzien van informatie over vaccineren.

-nos.nl-