De hack waardoor eind maart Russische propaganda te zien was op kinderzender BabyTV gaat als een schok door de televisiewereld. Televisieaanbieders, mediabedrijven en distributeurs hebben maatregelen genomen om herhaling te voorkomen. Hackers slaagden er eind maart in een uitzending op BabyTV over te nemen. Via een stoorzender werd een Russisch propagandafilmpje getoond op de kinderzender.

Het is nog nooit gebeurd dat hackers een tv-uitzending via de satelliet hebben overgenomen. Daardoor was niemand er echt op voorbereid.

De hack van het tv-signaal van BabyTV vond plaats bij satellietbedrijf Eutelsat. Het incident werd pas ontdekt nadat NU.nl betrokken bedrijven om een reactie had gevraagd.

Daarvoor hadden een aantal tv-klanten al een melding gemaakt bij hun tv-provider. Maar de providers deden die klachten af als een storing in het tv-signaal of problemen met de tv-ontvanger.

Tv-aanbieders, distributeurs en mediabedrijven nemen maatregelen

“Een hack bij een derde partij van deze soort staat als scenario weer vol in het vizier”, laat een woordvoerder van Ziggo weten. “We zijn altijd voorbereid op allerlei scenario’s en zijn nu extra alert dat dit een oorzaak kan zijn van problemen met of verstoringen van het tv-signaal.”

Ook KPN en de distributeur van BabyTV zeggen maatregelen genomen te hebben naar aanleiding van het incident.

Hackers slaan steeds vaker toe bij leveranciers

Tv-providers zoals Ziggo en KPN konden er niets aan doen dat er Russische propaganda zichtbaar was op een tv-kanaal dat zij distribueren. Het ging namelijk een paar stappen terug in de tv-keten mis bij Eutelsat.

“Hoewel je je eigen beveiliging wellicht goed op orde hebt, laat dit voorval zien dat hackers alsnog impact kunnen veroorzaken via een van je toeleveranciers”, legt Willem Zeeman van cyberbeveiligingsbedrijf Fox-IT uit.

Dit voorval past volgens Zeeman in een bredere trend. De expert ziet dat bedrijven steeds vaker het slachtoffer worden van hacks bij toeleveranciers die zij vertrouwen.

Vorig jaar werden bijvoorbeeld veel Nederlandse bedrijven het slachtoffer van een cyberaanval op softwareleverancier Nebu. Eerder waren er al inbraken bij softwareleveranciers SolarWinds en Microsoft.

Propaganda komt nu echt je huiskamer binnen

Hackers opereren normaal gesproken onder de radar. Maar de hack op het tv-signaal van BabyTV was juist heel zichtbaar. Dat komt niet vaak voor, maar dit voorval schudt ons wel wakker, zeggen deskundigen.

Tot nu toe kon je vooral online geconfronteerd worden met desinformatie of nepnieuws. “Online kun je desinformatie makkelijker uitschakelen door een account niet te volgen of verder te scrollen in je tijdlijn”, vertelt Dave Maasland, directeur van cyberbeveiligingsbedrijf ESET Nederland.

“Dat is bij de televisie heel anders. Dit neemt een kanaal over en komt zo je huiskamer binnen, of je het wil of niet.”

Het is nog steeds niet duidelijk wie er achter de hack op het signaal van Baby TV zit. Zonder te willen speculeren over de daders denkt Zeeman dat het kan gaan om een hack uitgevoerd door hackers die worden gesteund door een bepaald land of overheid.

Hacken van tv-zender roept gevoel van angst op

Televisie kun volgens Maasland je net als energie, water, gas en internet tot kritische infrastructuur rekenen. “Aanvallen op infrastructuur zijn onderdeel van de informatieoorlog die bijvoorbeeld Rusland voert.”

Het hacken van een tv-zender roept bij mensen een gevoel van angst en ongerustheid op, vertelde Mariëlle Wijermars eerder aan NU.nl. Zij is universitair docent Cybersecurity en politiek aan Maastricht University en ook Ruslandkenner.

Dat angst zaaien is volgens Maasland een belangrijk doel. “Angst is slechte raadgever. Het zet je aan tot irrationeel denken en dat je uit angst gaat handelen.”

Zelfs als je de voorgeschotelde propaganda niet gelooft, wordt er bij jou toch een zaadje geplant, zegt Maasland. “Het zorgt voor een stemmetje in je achterhoofd dat je aan het twijfelen brengt.”

Ga ervan uit dat je gehackt bent

Geavanceerde hacks zijn volgens Zeeman vaak moeilijk te ontdekken. “Staatshackers zitten soms meer dan een jaar ongezien in je systemen. Veel van de laatste voorvallen die ik ken, zijn puur door toeval ontdekt. De hackers weten hoe ze onder de radar moeten blijven.”

Bedrijven zouden er daarom standaard van uit moeten gaan dat ze gehackt zijn, oppert Zeeman. Vanuit die invalshoek kan een cyberdeskundige alle systemen onder de loep nemen. Daarbij kun je ook kijken of hackers via je toeleveranciers binnen kunnen komen.

Maar zo’n cyberveiligheidsonderzoek kost veel tijd en geld. Daarom doen veel bedrijven dit niet, weet Zeeman. Maar die keuze brengt jezelf en partijen die van jou afhankelijk zijn in gevaar. De hack op het tv-signaal van BabyTV heeft dat pijnlijk duidelijk gemaakt.

-nu.nl-