Op 7 augustus 2024 vond in de Congreshal de langverwachte presentatie plaats van het “155 jaar Gedenkboek Hof van Justitie Suriname”. Dit bijzondere werk is samengesteld door Ranu Abhelakh, in opdracht van het Hof van Justitie (HvJ), ter gelegenheid van zijn 155-jarig bestaan. De eindredactie was in handen van Ank Kuipers.
Hofpresident mr. Iwan Rasoelbaks merkte op dat het 100-jarig bestaan van het HvJ in 1996 werd gevierd met het gedenkboek “Een eeuw Surinaamse codificatie”, terwijl het 150-jarig bestaan op 1 mei 2018 vrijwel ongemerkt voorbijging. Om deze omissie recht te zetten, werd besloten om het 155-jarig bestaan op 1 mei 2024 groots te herdenken met een internationale conferentie en dit gedenkboek. De succesvolle conferentie, met internationale deelnemers waaronder het Caribisch Hof en de Hoge Raad der Nederlanden, vond plaats op 5 en 6 mei dit jaar.
Het gedenkboek telt 279 pagina’s, verdeeld over zes hoofdstukken en bevat ongeveer 500 illustraties. De indrukwekkende foto’s, gemaakt door Abhelakh zelf, geven een visuele weergave van de Surinaamse rechtsgeschiedenis. De eerste twee hoofdstukken verkennen de rechtshistorie van Suriname van 1651 tot 1869, waarin verschillende rechtssystemen tezamen kwamen, waaronder elementen van het Oud-Hollandse, Romeinse en Engelse recht. Op 1 mei 1896 werden de Nederlandse wetboeken, aangepast aan de Surinaamse samenleving, geïntroduceerd.
Duidelijk wordt ook de installatie op 29 april 1869 van de eerste leden van het HvJ, onder leiding van de eerste hofpresident Maurits Ganderheyden, die tegelijkertijd voorzitter van de Koloniale Staten was. Dit toont een tijdperk van vermenging van macht die in strijd was met de scheiding der machten, een basisprincipe van de Trias Politica.
De moderne rechtsgeschiedenis begint met de discussies rondom de eerste Grondwet van Suriname. Dit tijdperk, gekenmerkt door politieke figuren als Henck Arron en Jagernath Lachmon, vormt de basis voor de daaropvolgende hoofdstukken. Met name hoofdstukken 4 en 5, die de juridische strijd documenteren tegen militaire overheersing, geven inzicht in de uitdagingen waarmee de rechtsstaat geconfronteerd werd. Ondanks de omstandigheden slaagde de Rechterlijke Macht erin haar integriteit te behouden.
Een onthullend moment in het boek is de mysterieuze verdwijning van rechter Waaldijk in oktober 1982. De reden voor zijn vertrek naar Nederland en zijn daaropvolgende rol bij de Universiteit Tilburg, blijkt samen te hangen met politieke druk en dreigingen vanuit het militaire gezag.
Tijdsdocumenten en interviews met juristen hebben bijgedragen aan de diepgang van het werk, dat niet alleen voor juristen, maar ook voor historici en geïnteresseerden in de Surinaamse rechtsgeschiedenis een waardevolle aanvulling vormt. Het gedenkboek is tevens een eerbetoon aan de strijders voor de democratische rechtsstaat, van wie sommigen hun leven hebben gegeven.