Hof van Justitie wil vertrouwen en rechtszekerheid herstellen met nieuwe structuur

7 October 2024

In: Nieuws
Comments: 0

Bij de rechterlijke macht worden vanaf het nieuwe zittingsjaar ingrijpende aanpassingen doorgevoerd in de manier waarop rechtszaken verlopen.

ā€œHet vertrouwen in de rechterlijke macht als staatsorgaan en de rechtszekerheid van de burger lijken onder druk te staan,ā€ verklaart Iwan Rasoelbaks, president van het Hof van Justitie (HvJ), bij de opening van het nieuwe zittingsjaar 2025. Tijdige afhandeling van rechtszaken, het beschikbaar stellen van vonnissen, betere communicatie tussen rechters en procespartijen, en zelfs de oprichting van een speciale rechtbank voor middelgrote en grote rechtszaken, maken deel uit van de nieuwe organisatie van de rechterlijke macht.

Het HvJ heeft lering getrokken uit het congres ā€œ155 jaar rechtspraak in Surinameā€, dat eerder dit jaar werd gehouden. Volgens Rasoelbaks heeft men daar meer inzicht gekregen in de knelpunten die het vertrouwen in de rechtspraak aantasten. ā€œEr moet verbetering komen vanuit deze staatsmacht omdat het publieke vertrouwen en vertrouwen in het rechtssysteem in het geding lijken te zijn,ā€ benadrukt de Hof-president.

Verbeteringen in rechtszaken

Voortaan zullen rechters zich moeten inspannen om op de afgesproken datum vonnis te wijzen, en de organisatie zal het vonnis gereed hebben en prompt beschikbaar stellen aan de betrokken partijen. In een rechtszaak moeten de justitiabelen (rechtszoekenden of gedetineerden) en hun advocaten zich voldoende gehoord voelen. ā€œWijsheid leert dat daarmee al het halve werk is gedaan,ā€ aldus Rasoelbaks. Er wordt gewerkt aan een betere procesbewaking om onnodige vertragingen te voorkomen, zowel vanuit de rechterlijke organisatie als vanuit de justitiabelen en advocaten.

Later deze maand zullen de huidige 31 rechters deelnemen aan een workshop waarin zelfreflectie centraal staat, gericht op het verbeteren van de communicatie met en de dienstverlening aan justitiabelen en advocaten. Het HvJ heeft de Deken van de Surinaamse Orde van Advocaten (Sova) gevraagd om een overzicht te maken van de knelpunten die advocaten ervaren in hun communicatie met de rechterlijke macht. Eerder is er, als les uit het congres, een persrechter aangesteld om via de media de samenleving inhoudelijk te informeren over rechtszaken.

Nieuwe structuur rechterlijke organisatie

De rechterlijke organisatie zal bij wet een nieuwe structuur krijgen. De conceptwet, ontwikkeld door een strategische beleidscommissie genaamd ā€œModernisering en Verzelfstandiging Rechterlijke Machtā€, wordt deze maand nog aangeboden aan het parlement ter behandeling.

De commissie bestond uit vertegenwoordigers van het HvJ, het Openbaar Ministerie (OM), het ministerie van Justitie en Politie, en de Sova.

In de nieuwe opzet van de rechtspraak komt er snelrecht voor straf- en civiele zaken van geringe omvang, met beroepsmogelijkheden bij de rechtbank. Voor zaken met gemiddelde en grotere impact komt er een rechtbank met enkelvoudige en meervoudige kamers, waarbij hoger beroep mogelijk is bij het Hof van Justitie. De rechtsbescherming van burgers in ambtenaren- en belastingzaken zal in eerste aanleg bij de enkelvoudige kamer van de rechtbank liggen, met hoger beroep mogelijk bij het Hof van Justitie. Voor politieke ambtsdragers komt de rechtsbescherming in eerste aanleg bij de meervoudige kamer van de rechtbank, eveneens met beroep bij het Hof van Justitie.

Volgens Rasoelbaks komen er in de nieuwe structuur meerdere vicepresidenten bij het HvJ, evenals unitcoƶrdinatoren en teamleiders om het proces aan te sturen en te onderhouden. Voor de bedrijfsvoering wordt een zelfstandig bureau van het HvJ opgericht.

Er zijn momenteel 28 rechters in opleiding, evenals nieuwe griffiers. Het werven van ondersteunend personeel is gestart, en zij zullen een ā€˜on-the-jobā€™-training krijgen. Het HvJ hoopt in 2026 over voldoende capaciteit te beschikken voor de implementatie van snelrecht bij de kantongerechten en de enkelvoudige kamers van de rechtbank, evenals de meervoudige kamers voor complexe zaken en de efficiĆ«nte afhandeling van hoger beroep.

Nieuw Burgerlijk Wetboek en Begeleidingscommissie

De invoering van een nieuw Burgerlijk Wetboek (BW) zal volgens Rasoelbaks uitdagingen met zich meebrengen op het gebied van rechtsvordering en rechtspraktijk. In samenwerking met de Sova is het HvJ bezig met het samenstellen van een commissie die gedurende een jaar verantwoordelijk zal zijn voor de begeleiding van dit proces.

De opening van het nieuwe zittingsjaar vond plaats in het gebouw van het Hof van Justitie en werd bijgewoond door onder anderen president Chandrikapersad Santokhi, first lady Melissa Santokhi-Seenacherry en assembleevoorzitter Marinus Bee, samen met rechters, advocaten en andere belanghebbenden van het HvJ.