Verschillende Inheemse dorpen en Inheemse organisaties hebben tijdens een bigi krutu te Wit Santi gesproken over de Pikin Saron zaak. Sergio Jubithana, voorzitter van de Organisatie Samenwerkende Inheemse Dorpen in Para (OSIP), zegt dat hij het gevoel heeft dat er met twee maten wordt gemeten als het gaat om een eerlijke berechting van zijn Inheemse broeders.
Jubithana maakt een vergelijking met de rellen van 17 februari 2022 en wat er op 2 mei 2023 is gebeurd te Pikin Saron. “Als we kijken naar de rellen van 17 februari 2022 in de stad hebben de verdachten mildere straffen gekregen. De eisen tegen de verdachten van de rellen wegen zwaarder, maar een groot deel lopen vrij”, zegt Jubithana.
Tijdens de krutu hebben de verschillende leiders en dorpshoofden met de gemeenschap gesproken en hen voorgehouden hoe zij de rechtzaak hebben ervaren. Velen zijn van mening dat de 5 verdachten die nog ingesloten zijn niet goed zijn behandeld. Afgelopen vrijdag heeft de rechter tijdens de zitting aangegeven dat hij een medisch dossier en een psychologisch rapport moet krijgen alvorens hij een uitspraak zou kunnen doen in de zaak. Dit riep heel veel verontwaarding bij de Inheemsen en de advocaten van de verdachten. “Wat voor invloed of meerwaarde zal deze hebben in de zaak. En waarom wordt het nu pas opgevraagd”, merkte Milton Castelen, advocaat van de verdachte op na de zitting.
Veel Inheemsen zien dit als een vertragingstactiek, om de verdachten voor om welke redenen dan ook ingesloten te houden. Lloyd Read, voorzitter van het Inheems Kollektief, zegt dat met het handelen van de rechtstaat het voor de Inheemsen een duidelijk signaal is dat zij op hun zelf aangewezen zijn. “De Staat heeft lak aan ons en wij gaan onze zaken en rechten zelf moeten regelen”, merkt hij op. Met het opnieuw verschuiven en eis van het Openbaar Ministerie tegen de verdachten lijkt het volgens Read alsof de Staat de veroordeling van deze Inheemse broeders als voorbeeld wil gebruiken. “Den wan leri unu wan les en wani gebruik den boy disi leki voorbeeld”, haalde hij aan.
Desondanks roept hij de Inheemsen op om zich samen te bundelen om de strijd voor de vrijheid van hun makkers te bevechten maar ook om de grondenrechten op te eisen. Het is volgens Read de eerste keer dat alle Inheemse organisaties bij elkaar zijn gekomen. “We hadden dit misschien nodig, maar we zijn nu samen en moeten een vuist vormen in deze strijd”, aldus Read.
De Pikin Saron-zaak draait om gewelddadigheden die op 2 mei 2023 plaats vonden in en rond het Inheemse dorp Pikin Saron. Vijf van de zes verdachten – Rodney M., Martin M., Guilliano Z., Jonathan A. en Jozua H. – worden beschuldigd van 34 strafbare feiten, waaronder poging tot doodslag, vernieling, opzettelijke vrijheidsberoving en illegaal wapenbezit. Het OM heeft tegen elk van hen een gevangenisstraf van 15 jaar geëist.
De zesde verdachte, Mitchel B., wordt alleen beschuldigd van opruiïng. Voor hem heeft het OM een strafvoorstel gedaan van anderhalf jaar, waarvan zeven maanden voorwaardelijk. Aangezien hij reeds vijf maanden in voorarrest heeft gezeten, is hij inmiddels op vrije voeten en hoeft hij niet terug de cel, indien de rechter hem conform het voorstel veroordeeld.