Waarom het aantal abortussen in Nederland voor twee jaar op rij met 10 procent steeg, is niet helemaal duidelijk. Maar experts vermoeden dat de grote hoeveelheid misinformatie op sociale media en de daling in het gebruik van anticonceptie een rol spelen.

Naar het stijgend aantal abortussen in Nederland is geen onderzoek gedaan. “Maar we zien dat het anticonceptiegebruik in Nederland daalt”, zegt Ingvil de Haan, expert reproductieve gezondheid bij Rutgers, in gesprek met NU.nl. Het aantal vrouwen tussen 18 en 49 jaar dat de pil slikt, is de afgelopen zes jaar afgenomen, van 30 procent in 2017 tot 24 procent in 2023.

Eén op de vijf vrouwen onder de 25 jaar gebruikt helemaal geen anticonceptie, vertelt De Haan. Bij vrouwen tussen 25 en 31 jaar is dat 41 procent. “Dat kan natuurlijk omdat mensen juist een kind willen, maar het is wel opvallend.”

Ook worden al tien jaar lang minder condooms gebruikt dan vroeger, zegt een woordvoerder van Soa Aids Nederland. Dat is volgens hem een “aannemelijke reden dat er meer ongewenste zwangerschappen zijn.”

Angst voor hormonen is groot, maar onterecht

Van de vrouwen die geen anticonceptiepil gebruiken, geeft één op de drie aan die keuze te maken omdat ze geen hormonen willen slikken, blijkt uit de Monitor Seksuele Gezondheid.

De angst voor hormonen is niet nodig, vindt Lotte Gerritsen, universitair hoofddocent klinische psychologie aan de Universiteit Utrecht. “Hormonen zijn niet slecht of ongezond.”

“We zien juist dat mensen zich over het algemeen veel beter voelen door het gebruik van de anticonceptiepil. Ze hebben een betere stemming, kunnen beter met stress omgaan en hebben minder last van schommelingen die je normaal wel hebt tijdens je menstruatie”, legt Gerritsen uit.

Er is natuurlijk een kleine groep die wel last heeft van hormonen. “Bespreek dat vooral met je huisarts. De pil is een one-size-fits-all- product, wat eigenlijk gek is, want ieders hormoonhuishouding is anders. Maar er zijn veel verschillende pillen mogelijk.”

Sociale media bron van misinformatie

Gerritsen en De Haan ontkrachten daarmee de vele misinformatie die rondgaat op internet en sociale media. “Op TikTok gaan horrorverhalen rond over het gebruik van hormonen. Iedereen lijkt vreselijke bijwerkingen te hebben, maar dat is gewoon niet waar”, onderstreept De Haan.

“De topmythe is dat je onvruchtbaar zou worden van de pil. Dat klopt echt niet”, benadrukken de experts. “Maar die misinformatie tegengaan is lastig, want we boksen op tegen influencers met enorm veel volgers”, zegt De Haan.

Op sociale media worden ook veel andere methoden, zoals die in onderstaand kader, gepromoot om zwangerschap te voorkomen. Ook abortusklinieken zien volgens De Haan dat meer vrouwen gebruikmaken van deze alternatieve manieren. “Het gaat om zogenoemde ‘vruchtbaredagenmethoden’ die heel onbetrouwbaar zijn als je ze niet goed toepast.”

Kennis van methoden is onvoldoende

“Met het gebruik van cyclustracking-apps is op zich niets mis, het kan veel inzicht geven in je cyclus”, meent De Haan. “Maar ze zijn niet volledig betrouwbaar, vooral niet als je ze niet consequent toepast of als je te weinig kennis hebt.”

Zo legt De Haan uit dat veel mensen niet weten dat zaadcellen tot wel vijf dagen in het lichaam van een vrouw kunnen leven. “Al ruim voor je vermoedt dat je eisprong plaatsvindt, loop je dus al kans om zwanger te worden.”

De betrouwbaarheid van deze methoden wordt wel groter als je ze combineert, maar “met alleen het meten van de eisprong ben je er niet”. Als je wél zwanger wil worden, zijn de methodes wel handig, zegt De Haan.

Toename lijkt gevolg van verdwenen voorlichting

Maar niet alleen aan het gebruik van voorbehoedsmiddelen zelf schort het, zeggen Rutgers en Soa Aids Nederland. Ook de voorlichting kan volgens die organisaties beter. Om ongewenste zwangerschappen tegen te gaan – en dus het aantal abortussen te verminderen – moet de kennis over anticonceptie worden opgekrikt. “Alle methoden zouden aan de orde moeten komen en misvattingen moeten worden ontkracht”, zegt De Haan.

Soa Aids Nederland relateert de daling van anticonceptie aan de verdwijning van voorlichtingscampagnes door geldtekorten. “Tot 2011 deden we dat met de GGD, maar dat is gestopt en dat zien we nu terug.”

Preventie wordt door dit kabinet belangrijk gevonden, stelt de woordvoerder van Soa Aids Nederland, maar hij ziet ook dat er alweer in de budgetten is gesneden. “Er is een financiële impuls nodig om ongewenste zwangerschappen te voorkomen.”

Het gebrek aan voorlichting, de afname van anticonceptiegebruik en misinformatie zijn volgens De Haan niet de enige fenomenen die mogelijk bijdragen aan de toename van abortussen. “Het kan ook te maken hebben met economische redenen.”

Daarom moet er meer onderzoek komen naar de oorzaken hiervan en “moet er volledige informatie over anticonceptie en vruchtbaarheid worden verstrekt.”

-nu.nl-