De VN-organisatie die vanuit de ruimte ‘superuitstoters’ van het broeikasgas methaan kan opsporen, heeft in een jaar tijd ruim twaalfhonderd waarschuwingen gestuurd aan overheden en bedrijven. Maar in 99 procent van de gevallen lijkt daar niets mee te zijn gedaan.

De meeste meldingen gaan over grote lekken bij olie- en gasinfrastructuur, zegt Roland Kupers van het VN-methaanobservatorium (IMEO) tegen NU.nl. Hij noemt het “heel erg teleurstellend” dat er nog zo weinig gebeurt met de meldingen over grote methaanlekken.

Methaan is een broeikasgas dat vele malen krachtiger is dan CO2. Het tegengaan van lekken uit olievelden en gaspijpleidingen is daarom een belangrijke manier om klimaatverandering te beperken. De uitstoot van methaan is verantwoordelijk voor bijna een derde van de wereldwijde klimaatopwarming.

De meeste landen hebben zich inmiddels aangesloten bij een internationaal methaanakkoord, dat als doel heeft dat de uitstoot in 2030 met 30 procent is teruggedrongen. Maar het lukt nog niet om de uitstoot naar beneden te krijgen, bleek eerder dit jaar uit cijfers van het Internationaal Energieagentschap.

Turkmenistan en VS zijn grootste vervuilers

Het IMEO heeft als doel om landen en bedrijven te helpen bij het opsporen van de allergrootste methaanlekken. Daarvoor worden onder meer satellieten gebruikt, die zulke lekken vanuit de ruimte kunnen opsporen. Bijvoorbeeld bij een olieveld in Algerije, waar satellieten 25 jaar geleden al een lek opmerkten. Door de jaren heen bleek dat dat lek bleef bestaan. Het had elk jaar een even grote klimaatimpact als honderdduizenden benzineauto’s samen.

Na een melding van de VN is dat lek dit jaar eindelijk gedicht, staat in een rapport dat de VN-milieuorganisatie donderdag publiceert. Maar in de meeste gevallen doen overheden en bedrijven dus nog altijd niets met de waarschuwingen die het VN-observatorium verstuurt. “Dat moet echt veranderen”, zegt Kupers op de klimaattop in Azerbeidzjan. “Overheden moeten gewoon zeggen: ‘Hartelijk dank, we gaan er wat aan doen.’ Dat blijft echt achter.”

Toch ziet hij ook positieve ontwikkelingen: inmiddels zijn 140 olie- en gasbedrijven een samenwerking aangegaan met IMEO om hun methaanuitstoot in kaart te brengen en terug te dringen. Ze vertegenwoordigen iets minder dan de helft van de wereldwijde olie- en gasproductie. “Daar komen bijna elke week nieuwe bedrijven bij, dus het groeit ontzettend snel”, zegt Kupers. Kanttekening is wel dat vooral ‘schonere’ olie- en gasproducenten zich lijken aan te sluiten.

De satellieten vinden de meeste ‘methaanpluimen’ in Turkmenistan, een land met zwaar verouderde olie- en gasinfrastructuur. Daarna volgen de Verenigde Staten. Azerbeidzjan, dit jaar het gastland van de VN-klimaattop, staat op plek acht.

Klimaattoppen zijn ‘niet meer geschikt’

Het is controversieel dat de klimaattop wordt georganiseerd in Azerbeidzjan, een land dat economisch afhankelijk is van olie- en gaswinning. Een groep prominente experts, onder wie voormalig VN-baas Ban Ki-moon en voormalig VN-klimaatchef Christiana Figueres, waarschuwt donderdag dat de jaarlijkse klimaattoppen “niet meer geschikt zijn” om klimaatverandering tegen te gaan.

De VN moet voorkomen dat de toppen nog plaatsvinden in landen die zelf onvoldoende klimaatambitie tonen, schrijven de experts. Bovendien moeten landen vaker en kleinschaliger bij elkaar komen om de wereldwijde klimaataanpak te versnellen. Ook vinden ze dat vertegenwoordigers van bedrijven moeten worden geweerd, als zij zelf onvoldoende doen om hun uitstoot terug te dringen. Uit een telling van de actiegroep Kick Big Polluters Out bleek donderdag dat ruim zeventienhonderd aanwezigen op de klimaattop banden hebben met bedrijven uit de olie-, gas- en kolenindustrie. “Hun lobbyisten zijn slangen in het gras, die op elk moment kunnen toeslaan om hun winsten te beschermen”, reageert de Oegandese klimaatactivist Hilda Nakabuye.

Tijdens de klimaattop in Dubai van vorig jaar lag het aantal fossiele lobbyisten nog hoger. Toen werd uiteindelijk wel afgesproken om “weg te bewegen” van fossiele brandstoffen, maar niet hoe snel of op welke manier.

De top in Bakoe duurt nog tot volgende week vrijdag. Dan moet er een akkoord liggen over klimaatsteun aan ontwikkelingslanden. Die hebben veel meer geld nodig om zich te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, en om de overstap naar schone energie te maken.

-nu.nl-