Wetenschappers hebben een mogelijke oorzaak gevonden van het ontstaan van mysterieuze kraters in Siberië. Een combinatie van klimaatverandering en een unieke zoutlaag onder de grond vormen de puzzelstukjes.

Het gaat om ruim twintig kraters waarvan je de bodem niet kunt zien. De kraters worden omringd met aarde en ijs. Tien jaar geleden verscheen het eerste gat van enkele honderden meters breed. De recentste krater werd in augustus ontdekt.

Lange tijd waren de kraters een raadsel voor wetenschappers. Nu blijkt dat de gaten het gevolg zijn van een combinatie van klimaatverandering en een “ongewoon geologisch proces in de regio”, schrijft CNN.

Het is algemeen bekend dat kraters ontstaan als gassen onder het aardoppervlak vastzitten en zich ophopen. Eerst ontstaat een heuvel. Zodra de druk sterker is dan die van de grond erboven, explodeert de berg en worden gassen uitgestoten. Maar hoe die explosies in Siberië plaatsvonden, is volgens de wetenschappers uniek voor het gebied.

Ondergrondse zoutlaag heeft geen ruimte voor water

Onder de grond in Siberië bevindt zich een dikke laag permafrost. Dat is mix van aarde, rotsen en sediment die door ijs bij elkaar wordt gehouden. Daaronder zit een laag methaanhydraat, een vaste vorm van methaangas.

Tussen die twee lagen zit een laag zout onbevroren water, wat cryopeg wordt genoemd. Omdat klimaatverandering de temperatuur opvoert, smelt de bovenste laag aarde. Daardoor sijpelt er water door de permafrost in de cryopeg.

Maar in die zoute cryopeg is niet genoeg ruimte voor extra water. Daardoor zwelt de laag op en neemt de druk toe. Zo ontstaan scheuren naar het aardoppervlak die op hun beurt weer zorgen voor snelle drukverlaging richting de diepere laag methaanhydraat. Zo kan methaan via een explosie ontsnappen.

Dat is overigens geen snel proces. Het kan volgens de onderzoekers tientallen jaren duren voordat zo’n explosie ontstaat.

Kraters versnellen opwarming van klimaat

Over de bijdrage van klimaatverandering aan de kraters zijn wetenschappers het eens. De oplopende temperaturen zorgen ervoor dat gassen eerder opstijgen en hoge druk veroorzaken. Ook zal de hoeveelheid permafrost afnemen en zullen steeds meer kraters ontstaan.

De kraters hebben op hun beurt ook invloed op klimaatverandering. Want bij elke explosie wordt methaan uitgestoten in de atmosfeer. Dat is tachtig keer sterker dan koolstofdioxide en dus zeer vervuilend. Hoewel de hoeveelheden niet vergelijkbaar zijn met wat de mens uitstoot, is het volgens de wetenschappers toch zorgelijk.

De meeste kraters ontstaan in afgelegen gebieden. Er bestaan zorgen dat de kraters ook in woonwijken zullen ontstaan of de olie- en gasbranche in de regio beïnvloeden. De Russische Academie van Wetenschappen houdt de meest kritieke gebieden daarom in de gaten.

-nu.nl-