NAVO-chef Mark Rutte wond er geen doekjes om: de veiligheidssituatie ziet er niet goed uit, we zijn niet klaar voor een oorlog en we moeten ons voorbereiden.

Het is niet voor het eerst dat zo’n oproep klinkt. Vorige week zei minister Brekelmans van Defensie nog dat burgers zich beter moesten voorbereiden op crisissituaties zoals watersnood, een pandemie of een langdurige uitval van “vitale processen”. De noodzaak om Nederland weerbaarder te maken is ook opgenomen in het regeerprogramma van het kabinet-Schoof.

Dat daar nog wat te winnen valt, is regelmatig merkbaar. In Noord-Limburg raakten de schappen met fleswater razendsnel leeg nadat de E. colibacterie in het drinkwater werd gevonden. In Woerden gebeurde iets vergelijkbaars toen daar drie uur geen water uit de kraan kwam. Een softwarefout bij beveiligingsbedrijf Crowdstrike legde luchthavens, media en ziekenhuizen plat. En iedereen herinnert zich de run op toiletpapier aan het begin van de coronacrisis.

Piekmomenten

“Wij hebben nu tien keer meer internetbestellingen dan normaal”, ziet Luuk van de Ruit. Hij is eigenaar van een zogenoemde prepshop: een winkel die spullen verkoopt waarmee je jezelf kunt redden in geval van nood.

Hij zag de vraag naar zijn producten de laatste jaren toenemen en kan de bestellingen nu amper bijbenen. “Aan het einde van iedere dag heb ik meer bestellingen dan aan het begin van de dag. Elke keer als er weer iets groots in het nieuws komt, dan zie je een piek. Nu is het van alles tegelijk, dan ontstaat er stress.”

Ook het Rode Kruis krijgt dagelijks telefoontjes en herkent die piekmomenten. “Vooral op het moment dat er dicht bij iets gebeurt, zoals de overstroming in Spanje. Toen zijn we ook gebeld. Of afgelopen zomer met de stroomstoring in Eindhoven”, zegt Nicole van Batenburg, die zich bezighoudt met crisisbeheersing bij het Rode Kruis.

Gisteren werd bekend dat de Nederlandse Vereniging van Banken gaat adviseren om een bepaalde hoeveelheid contant geld in huis te hebben voor noodgevallen. Geldmaat, de beheerder van geldautomaten, zag diezelfde dag al een toename in geldopnames. Het ging om kleine bedragen, een paar tientjes per opname, maar Geldmaat zag een duidelijk effect van het advies.

‘Zien we dan wel weer’

Toch is dat gedrag niet typerend voor Nederlanders. Volgens opiniepeiler Peter Kanne van Ipsos I&O blijkt uit onderzoek in vijftig landen dat Nederland juist zeer laag scoort op dit gebied. “Driekwart van de Nederlanders zegt: ik wil vandaag genieten en wat er morgen komt zien we dan wel weer.”

En dat moet anders, vindt ook het kabinet. Daarom loopt er een landelijke campagne om burgers te vertellen wat ze zelf kunnen doen om zich klaar te maken voor dreigingen. Een noodpakket in huis hebben bijvoorbeeld. Volgens het Rode Kruis betekent dat in ieder geval: voldoende water en houdbaar eten op voorraad hebben. “Ook een radio is belangrijk, en een powerbank, een fluitje en bijvoorbeeld reddingsdekens”, vertelt Van Batenburg.

-nos.nl-