Wie ‘s avonds opleeft en laat naar bed gaat, gaat qua denk-, leer- en waarnemingsvermogen sneller achteruit dan een ochtendmens. Je kunt dat wel deels beïnvloeden door onder meer gezond te eten. Maar je slaapritme tegenwerken? Dat heeft volgens onderzoekers geen zin.

Avondmensen gaan cognitief sneller achteruit dan ochtendmensen, is de conclusie van een nieuw onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG).

Aan het onderzoek deden 23.798 mensen mee. Zij moesten vragenlijsten over onder meer hun slaaptijden invullen. Onderzoekers keken naar de cognitieve vermogens van deze mensen over een periode van tien jaar.

Het bleek dat mensen die ‘s avonds opleven na tien jaar slechter scoorden bij cognitieve tests dan mensen die ‘s ochtends fris aan hun dag beginnen.

Dat komt deels doordat ongezond gedrag als roken, alcohol drinken en eten vaker ‘s avonds voorkomt. Dat gedrag verklaart 25 procent van het risico op cognitieve achteruitgang.

Biologische klok is moeilijk aan te passen

Opvallend is dat het verschil in cognitie vooral werd vastgesteld bij hogeropgeleide mensen. Dat heeft volgens de onderzoekers waarschijnlijk met hun slaapritme te maken. Hogeropgeleide mensen moeten vaker vroeg naar hun werk, waardoor ze vaker kort slapen en hun hersenen te weinig rust krijgen.

Volgens onderzoeker Ana Wenzler kun je weinig doen aan je biologische klok. “Je kunt wel proberen om eerder te gaan slapen, maar als je lijf nog geen slaaphormoon aanmaakt, dan gaat dat niet lukken: je lichaam wil simpelweg nog niet slapen.”

Je ritme tegenwerken heeft dan ook weinig zin. Je biologische klok kan wel veranderen gedurende je leven. Zo zijn kinderen ochtendmensen, maar dat

verandert als ze in de puberleeftijd komen. Veel pubers zijn avondmensen. Rond het twintigste levensjaar verschuiven de meeste mensen weer richting de ochtend en rond hun veertigste zijn veel mensen weer vroege vogels.

Wenzler benadrukt dat dit zeker niet voor iedereen geldt. Maar het zou volgens de onderzoeker goed zijn als werkgevers meer rekening houden met avondmensen. “Bijvoorbeeld door hen de mogelijkheid te geven later te starten.”

Toekomstig onderzoek naar voorkomen van dementie

Goede nachten maken is dus beter, maar die zijn moeilijk in te lassen. Je kunt er zelf wel voor zorgen dat je verder gezond leeft. Niet roken, geen alcohol drinken en gezond eten draagt bij aan een goede cognitie.

De studie geeft nog geen inzicht in de kans op dementie, maar vormt wel een aanloop naar toekomstig onderzoek naar het voorkomen van die ziekte. “Een snellere cognitieve achteruitgang op middelbare leeftijd betekent niet per se dat je een grotere kans op dementie hebt”, legt Wenzler uit. “Feit is dat je hersenen na je veertigste achteruitgaan. Wij onderzoeken bij welke mensen dit sneller gaat, en welke leefstijl of andere factoren de kans op dementie kunnen verkleinen.”

Na het volgend onderzoek hoopt ze met tips te kunnen komen over hoe je de kans op dementie kunt verkleinen.

-nu.nl-