Nog nooit was het verschil tussen de grootste partijen na Tweede Kamerverkiezingen in Nederland zo klein: D66 en PVV staan beide op 26 zetels volgens de voorlopige prognose van het ANP. Alleen in 1952 was het eerder zo spannend.

Volgens politicoloog Roderik Rekker van de Radboud Universiteit is dit historisch, omdat een radicaal-rechtse partij en een progressief-liberale partij nu nek aan nek gaan – een weerspiegeling van de verschuiving van economische naar culturele tegenstellingen, vooral rond immigratie.

Het kleine verschil legt extra nadruk op het nauwkeurig tellen van stemmen.

• Nederland had dit jaar 10.090 stembureaus met 50.000–70.000 vrijwilligers.
• 135 gemeenten tellen decentraal, 207 doen dat centraal.
• Bij verschillen van >2% of >15 formulieren moet hertelling plaatsvinden.

De Kiesraad heeft een week voor controles en kan hertellingen laten uitvoeren. De Commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven beoordeelt daarna de uitslag. Volledige landelijke hertelling is mogelijk, maar nog nooit gebeurd. De stemmen van kiezers in het buitenland (circa 90.000, goed voor ruim één zetel) worden uiterlijk dinsdag meegeteld.

Op 7 november maakt de Kiesraad de definitieve uitslag bekend, inclusief restzetels en voorkeursstemmen. Restzetels (vorige keer 10) kunnen doorslaggevend zijn en gaan meestal naar de grootste partijen.

De partij met de meeste stemmen mag de formatie starten. PVV-leider Geert Wilders claimt dat recht alvast, terwijl D66 daarop wacht. Een moeizame formatie dreigt: veel partijen sluiten samenwerking met de PVV uit, maar ook combinaties met GroenLinks-PvdA liggen moeilijk. Rekker verwacht een herhaling van 2021, toen de formatie bijna een jaar duurde. Een kabinet voor Kerst lijkt dus onwaarschijnlijk.

-nos.nl-